اختلالات درد شکمی عملکردی در کودکان: علل، علائم و روش‌های درمان

اختلالات درد شکمی عملکردی (FAPDs) یکی از شایع‌ترین مشکلاتی هستند که توسط گوارش‌پزشکان اطفال تشخیص داده می‌شوند. این اختلالات بر روی یک از هر چهار کودک در سراسر جهان تاثیر می‌گذارند و می‌توانند به صورت مزمن و با دردهای شکمی مداوم یا به صورت دردهایی که گاه به گاه به وقوع می‌پیوندند، ظاهر شوند. این اختلالات معمولاً علل مشخصی ندارند و در دسته‌بندی اختلالات تعامل مغز و روده (DGBIs) قرار می‌گیرند. در این مقاله به طور جامع به توضیح علل، علائم، تشخیص و درمان‌های مختلف این اختلالات پرداخته می‌شود.

اختلالات تعامل مغز و روده (DGBIs)
اختلالات تعامل مغز و روده (DGBIs) یک دسته از اختلالات هستند که به ارتباطات غیر طبیعی میان مغز و دستگاه گوارش مرتبط می‌شوند. سیستم عصبی انسان به طور مستمر با روده‌ها و دیگر قسمت‌های دستگاه گوارش در ارتباط است و این ارتباطات می‌تواند به احساس درد و ناراحتی در این نواحی منجر شود. اختلالات درد شکمی عملکردی (FAPDs) یکی از شایع‌ترین انواع DGBIs در کودکان هستند که به طور مستقیم بر سیستم گوارشی و احساسات کودکان تاثیر می‌گذارند.

این اختلالات معمولاً در طی ماه‌ها یا سال‌ها توسعه می‌یابند و به طور ناگهانی ظاهر نمی‌شوند. درک علل دقیق این اختلالات همچنان چالش‌برانگیز است، اما تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این اختلالات می‌توانند با عوامل مختلفی مانند استرس، تغییرات در میکروبیوم روده و تغییرات در عملکرد عصبی خودکار بدن مرتبط باشند.

علائم اختلالات درد شکمی عملکردی (FAPDs)
کودکان مبتلا به اختلالات درد شکمی عملکردی معمولاً درد را در ناحیه شکم خود، به خصوص در ناحیه دور ناف، احساس می‌کنند. علاوه بر این، ممکن است علائم دیگری نیز مشاهده شود که شامل موارد زیر هستند:

• حالت تهوع و استفراغ

• سردرد

• سرگیجه

• خستگی

• مشکل در بلعیدن یا بلع دردناک (دیسفاژی)

• خونریزی گوارشی

• اسهال شبانه

• تغییرات پوستی اطراف مقعد

• کاهش وزن غیرارادی

• کند شدن رشد طولی (کاهش سرعت رشد قد یا طول)

• تأخیر در بلوغ

• تب‌های مکرر و بی‌توضیح

• آرتریت یا التهاب مفاصل

اگر کودک شما درد شکمی دارد که همراه با هرکدام از این علائم باشد یا اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون وجود داشته باشد، توصیه می‌شود با پزشک متخصص گوارش اطفال مشورت کنید. این علائم به انجام آزمایشات بیشتر نیاز دارند.

علل اختلالات تعامل مغز و روده و درد شکمی عملکردی در کودکان
علت دقیق درد در اختلالات درد شکمی عملکردی و اختلالات تعامل مغز و روده مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهند که چندین عامل می‌توانند در ایجاد این مشکلات نقش داشته باشند:

1. رویدادهای استرس‌زا: تغییرات زندگی مانند مهاجرت یا جدایی خانواده می‌توانند به اختلالات عملکردی روده منجر شوند.

2. تغییرات در میکروبیوم روده: تغییرات در ترکیب باکتری‌های موجود در روده می‌تواند به دردهای گوارشی منجر شود.

3. اختلال در سیستم عصبی خودکار: این سیستم مسئول کنترل عملکردهای بدن مانند ضربان قلب و هضم غذا است و اگر به درستی عمل نکند، می‌تواند موجب درد شکمی شود.

4. سابقه خانوادگی DGBIs: وجود سابقه خانوادگی از این اختلالات می‌تواند نشان‌دهنده تأثیر عوامل ژنتیکی در بروز این مشکلات باشد.

5. اختلال در حرکات روده: هنگامی که انقباضات منظم روده دچار اختلال شوند و حرکت غذا و مواد زائد در روده به طور غیرطبیعی انجام شود، ممکن است درد شکمی ایجاد شود.

تشخیص و درمان اختلالات تعامل مغز و روده (DGBIs)
تشخیص اختلالات تعامل مغز و روده معمولاً توسط پزشک متخصص با ارزیابی علائم کودک انجام می‌شود. در این فرآیند، پزشک ممکن است به بررسی تاریخچه پزشکی کودک، وضعیت فعلی او و آزمایش‌های مختلف بپردازد. توجه به اینکه این اختلالات ممکن است علائم مشابه با سایر بیماری‌های گوارشی داشته باشند، فرآیند تشخیص ممکن است زمان‌بر باشد.

درمان اختلالات درد شکمی عملکردی و سایر اختلالات DGBI معمولاً بستگی به نوع و شدت علائم کودک دارد. درمان‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. روانشناسی کودک و درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT): مطالعات نشان داده‌اند که درمان‌های شناختی-رفتاری می‌توانند در درمان این اختلالات مؤثر باشند. این درمان‌ها می‌توانند به صورت حضوری یا مجازی انجام شوند. همچنین هیپنوتیزم و آموزش بیوفیدبک نیز می‌توانند به عنوان درمان‌های مکمل مفید باشند.

2. شناسایی محرک‌های غذایی: برخی از کودکان ممکن است به غذاهایی خاص حساسیت نشان دهند. به همین دلیل، توصیه می‌شود یک دفترچه یادداشت برای پیگیری غذاها و علائم درد شکمی داشته باشید.

3. داروها: داروهای مختلفی ممکن است برای درمان اختلالات گوارشی عملکردی تجویز شوند. داروهای ضد اسپاسم می‌توانند برای کاهش دردهای شکمی استفاده شوند و همچنین برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از پروبیوتیک‌ها می‌تواند به کاهش علائم این اختلالات کمک کند.

4. طب سوزنی و دستگاه‌های پزشکی: برخی از درمان‌ها شامل استفاده از سوزن‌های کوچکی برای طب سوزنی در ناحیه گوش یا دستگاه‌هایی هستند که از تحریک الکتریکی برای درمان این اختلالات استفاده می‌کنند.

نتیجه‌گیری
اختلالات درد شکمی عملکردی در کودکان، یک بیماری پیچیده و چالش‌برانگیز هستند که می‌توانند بر کیفیت زندگی کودک تأثیر بگذارند. علیرغم این که علت دقیق این اختلالات هنوز مشخص نشده است، عوامل مختلفی مانند استرس، تغییرات در میکروبیوم روده، و اختلالات عصبی خودکار می‌توانند در بروز این اختلالات نقش داشته باشند. درمان‌های موجود معمولاً شامل تغییرات روانی، شناسایی محرک‌های غذایی، داروهای مختلف، و درمان‌های فیزیکی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت کودک کمک کنند.

سوالات متداول (FAQ)
1. اختلالات درد شکمی عملکردی چیست؟
اختلالات درد شکمی عملکردی شامل دردهای شکمی مزمن یا گاه به گاه هستند که علت مشخصی ندارند و معمولاً بر اثر مشکلات در تعامل مغز و روده ایجاد می‌شوند.

2. علائم اختلالات درد شکمی عملکردی در کودکان چیست؟
علائم شامل درد شکمی، حالت تهوع، سردرد، اسهال شبانه، تغییرات پوستی و کاهش رشد هستند.

3. چگونه اختلالات درد شکمی عملکردی تشخیص داده می‌شوند؟
تشخیص این اختلالات از طریق ارزیابی علائم کودک توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و ممکن است نیاز به آزمایشات اضافی باشد.

4. درمان‌های موجود برای اختلالات درد شکمی عملکردی چیست؟
درمان‌ها می‌توانند شامل درمان‌های روان‌شناسی، شناسایی محرک‌های غذایی، داروها و درمان‌های فیزیکی مانند طب سوزنی باشند.

5. آیا اختلالات درد شکمی عملکردی خطرناک هستند؟
اگرچه این اختلالات به خودی خود کشنده نیستند، اما می‌توانند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی کودک بگذارند و نیاز به درمان دارند.

نکات کلیدی

• اختلالات درد شکمی عملکردی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی در کودکان هستند.

• این اختلالات معمولاً به دلیل مشکلات در تعامل مغز و روده ایجاد می‌شوند.

• درمان‌ها می‌توانند شامل درمان‌های روان‌شناسی، تغییرات غذایی و داروها باشند.

• پیگیری علائم و مشاوره با پزشک متخصص گوارش اطفال ضروری است.