رشد و یادگیری کودک یک ساله: نقش بازی، تقلید و حافظه در توسعه مهارتهای کودک نوپا و یک ساله شما
زمانی که کودک یکسالهات مشغول بازی است، شاید متوجه شوی چقدر همه چیز را با دقت نگاه میکند. بازیهای او نه تنها برای سرگرمی بلکه فرصتی برای یادگیری است. او در این سن میتواند از تجربیات گذشتهاش استفاده کند تا تصمیم بگیرد چه چیزی درست است و چه چیزی نیاز به حل دارد. البته کودک هنوز فقط به مسائلی که متناسب با سن و تواناییهایش است علاقه دارد. مثلاً ممکن است یک اسباببازی که قبلاً برایش جذاب بود، حالا دیگر او را جذب نکند، یا برعکس، یک بازی پیچیدهتر که از توانش خارج است، باعث ناراحتی و گیج شدن او شود. برای اینکه به او کمک کنی رشد کند، کافی است اسباببازیها و فعالیتهایی را پیشنهاد کنی که کمی چالشبرانگیز باشند، نه خیلی سخت و نه خیلی ساده.
تقلید: کودک از شما میآموزد
در این سن، کودکت تمام دقتش را روی رفتارهای شما میگذارد. او حالا فقط وسایل خانه را جابهجا نمیکند، بلکه یاد میگیرد که از آنها به درستی استفاده کند. مثلاً موهایش را با برس شانه میکند، با تلفن حرف میزند یا فرمان ماشین اسباببازیاش را میچرخاند. بازیهای او بیشتر شبیه به زندگی واقعی میشود و او بهتدریج از شما تقلید میکند. این مرحله برای رشد اجتماعی و زبانی او فوقالعاده است. برای همین، باید به رفتارهای خودتان توجه کنید؛ زیرا ممکن است هر چیزی که شما بگویید یا انجام دهید، او نیز تکرار کند. این زمان بسیار مناسبی است که به او نشان دهید چگونه رفتار کند و چه چیزهایی برای او مفید است.
یادگیری از طریق پنهانکاری
یکسالهها از بازیهای پنهانکاری لذت میبرند و این برای تقویت حافظهشان خیلی مفید است. اگر یک توپ یا خوراکی را از جلوی چشم او برداری، او بهراحتی آن را به خاطر میآورد و به دنبالش میگردد. این توانایی به او کمک میکند تا مفهوم جدایی را هم بهتر درک کند. مثلاً اگر شما به جایی میروید، او حالا بیشتر میفهمد که شما دوباره برمیگردید، حتی اگر مدتی طول بکشد. اگر به کودک نشان بدهی که وقتی میروی به کجا میروی، مثلاً محل کار یا خرید، این جدایی برای او راحتتر خواهد شد.
کودک، کارگردان بازیها
کودک یکسالهات حالا خودش کارگردان بازیها است و به شما میگوید که چه کاری انجام دهید. ممکن است به تو یک اسباببازی بدهد و بخواهد که با هم آن را بازی کنید، یا برعکس، آن را از دستت بگیرد و خودش امتحانش کند. زمانی که کاری را به درستی انجام میدهد، منتظر تشویق و تایید شماست. برای همین، وقتی کودک به شما نشان میدهد که کاری را انجام داده، خیلی خوب است که او را تشویق کنی و از او حمایت کنی تا بیشتر یاد بگیرد.
ایمنی کودک: دقت بیشتر و مراقبتهای ویژه
کودک یکساله هنوز بهطور کامل درک نمیکند که هر عملی چه پیامدی دارد. مثلاً ممکن است بداند که یک گاری اسباببازی از سراشیبی پایین میرود، اما نمیداند که باید مراقب باشد تا به جایی خطرناک نرسد. یا ممکن است درک نکند که اگر دستش را در در میگذارد، ممکن است آسیب ببیند. بنابراین، حتی اگر یک اشتباه را تجربه کرده و درد را احساس کرده، احتمالاً برای دفعه بعد از آن درس نخواهد گرفت. برای همین، باید همیشه مراقب باشی و اجازه ندهی که کودک به خطر بیفتد. کودک به محافظت و توجه شما نیاز دارد تا در امنیت باشد و در مسیر درست یاد بگیرد.
نکات مهم برای مادران عزیز:
- اسباببازیها و فعالیتهایی انتخاب کن که متناسب با سن و رشد کودک باشد.
- به کودک الگوهای خوب نشان بده تا از آنها تقلید کند.
- بازیهای پنهانکاری را برای تقویت حافظه و یادگیری او در نظر بگیر.
- همیشه مراقب ایمنی کودک باش و خطرات احتمالی را از او دور کن.
این زمانهای بازی و یادگیری، لحظات شیرین و خاصی هستند که به رشد شناختی کودک کمک میکنند. در این مسیر، حمایت و توجه شما به کودک نهتنها به او احساس امنیت میدهد، بلکه او را برای یادگیری بیشتر و بهتر آماده میکند.
