مراقبت از بند ناف نوزاد - راهنمای جامع سلامت و پیشگیری از عفونت

مراقبت صحیح از بند ناف نوزاد در هفته‌های نخست پس از تولد، نقش مهمی در حفظ سلامت نوزاد و پیشگیری از عفونت‌ها دارد. این مراقبت‌ها علاوه بر بهبود بهداشت نوزاد، می‌تواند به کاهش اضطراب مادران کمک کند و روند بهبود طبیعی بند ناف را تسریع نماید. در این مقاله، به نکات علمی و کاربردی درباره مراقبت از بند ناف، علائم هشداردهنده عفونت، و مشکلات شایع مرتبط با این ناحیه می‌پردازیم.

چرا مراقبت از بند ناف نوزاد مهم است؟

بند ناف نوزاد پس از تولد به تدریج خشک شده و ظرف حدود 1 تا 3 هفته می‌افتد. این فرآیند طبیعی نیازمند مراقبت دقیق برای جلوگیری از عفونت و آسیب است. رعایت بهداشت و خشک نگه داشتن محل بند ناف، نخستین گام در مراقبت است.

روش صحیح مراقبت از بند ناف

• خشک نگه داشتن بند ناف: نیازی به استفاده از الکل یا مواد ضدعفونی‌کننده قوی نیست. فقط محل بند ناف را تمیز و خشک نگه دارید.

• تنظیم پوشک: پوشک نوزاد باید پایین‌تر از بند ناف قرار گیرد تا ادرار نوزاد با بند ناف تماس نداشته باشد و محل خشک بماند.

• شستشوی ملایم: هنگام تعویض پوشک، اگر بند ناف کثیف شد، با پنبه آغشته به آب گرم محل را به آرامی تمیز کنید و سپس خشک نمایید.

علائم عفونت بند ناف (امفالیت)

عفونت بند ناف، هرچند نادر، اما نیازمند توجه و درمان پزشکی فوری است. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، سریعاً به پزشک اطفال مراجعه کنید:

• ترشح زردرنگ و بوی بد از محل بند ناف

• قرمزی و تورم پوست اطراف بند ناف

• درد یا بی‌قراری نوزاد هنگام لمس بند ناف یا اطراف آن

• تب نوزاد

زمان طبیعی افتادن بند ناف

معمولاً بند ناف نوزاد بین 1 تا 3 هفته پس از تولد خشک شده و می‌افتد. اگر بند ناف بیش از 3 هفته باقی ماند، لازم است با پزشک مشورت شود.

گل‌مژه بند ناف (گرانولوم)

گاهی بند ناف به جای اینکه کاملاً خشک شود، دچار نوعی بافت اضافی قرمز یا قهوه‌ای رنگ می‌شود که به آن گرانولوم گفته می‌شود. این بافت معمولاً ترشح زرد روشن دارد و در بیشتر موارد طی یک هفته برطرف می‌شود. اگر برطرف نشد، پزشک ممکن است با درمان‌های پزشکی مانند سوزاندن شیمیایی آن را درمان کند.

فتق ناف در نوزادان

اگر هنگام گریه یا فشار آوردن، ناحیه ناف نوزاد به بیرون برجسته شد، ممکن است فتق ناف داشته باشد. این بیماری ناشی از وجود سوراخ کوچکی در عضلات شکم است که باعث برآمدگی بافت داخلی می‌شود.

درمان فتق ناف

فتق ناف اغلب بدون نیاز به جراحی و به‌صورت خودبه‌خودی تا 12 تا 18 ماهگی بهبود می‌یابد. در موارد نادر که تا سن 3 تا 5 سالگی برطرف نشود، ممکن است نیاز به جراحی (هرنیورافی) باشد. استفاده از چسب یا گذاشتن سکه روی ناف به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، زیرا اثری ندارد و ممکن است باعث ایجاد حساسیت پوستی شود.

نکات مهم در مراقبت از بند ناف و تغذیه نوزاد

رعایت نکات بهداشتی در مراقبت از بند ناف با اهمیت است اما مراقبت‌های تغذیه‌ای نیز برای سلامت کلی نوزاد و رشد مناسب او بسیار مهم است. برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه تغذیه نوزاد و کودک و حل مشکلاتی مانند بدغذایی، مراجعه به مشاور بدغذایی توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

مراقبت از بند ناف نوزاد مرحله‌ای حساس و مهم در هفته‌های نخست زندگی است که با رعایت نکات ساده می‌توان از بروز عفونت و مشکلات دیگر جلوگیری کرد. در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی، مشاوره با پزشک اطفال الزامی است. همچنین برای راهنمایی‌های دقیق‌تر درباره تغذیه و رفع بدغذایی نوزادان، می‌توانید از خدمات مشاور بدغذایی و منابع تغذیه نوزاد و کودک بهره‌مند شوید.