هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس (HPS): علائم، تشخیص و درمان برای نوزادان

یکی از نگرانی‌های شایع والدین نوزادان، استفراغ شدید و پیوسته پس از تغذیه است. در حالی که ترشح شیر یا فرمول پس از تغذیه در نوزادان طبیعی است، استفراغ واقعی می‌تواند نشان‌دهنده یک وضعیت پزشکی جدی‌تر باشد. یکی از این وضعیت‌ها، هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس (HPS) است که در آن عضله‌ای که در انتهای معده قرار دارد، ضخیم می‌شود و موجب انسداد مسیر عبور مواد غذایی به روده‌ها می‌شود. این مقاله به بررسی این وضعیت، علائم، علل، تشخیص و درمان آن می‌پردازد و نکات حیاتی برای والدین و مراقبین نوزادان ارائه می‌دهد.

هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس چیست؟

هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس به انسداد مجرای پیلوری معده گفته می‌شود که به دلیل ضخیم شدن غیرطبیعی عضله پیلوری ایجاد می‌شود. این مشکل مانع از عبور شیر یا فرمول از معده به روده‌ها می‌شود و منجر به استفراغ‌های شدید و پیاپی می‌گردد. این وضعیت اغلب در نوزادان بین 2 تا 8 هفته مشاهده می‌شود و در هر 500 نوزاد یک نفر به آن مبتلا می‌شود.

علائم هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس

نوزادانی که به این بیماری مبتلا هستند، به‌طور معمول قادر به نگه داشتن هیچ‌چیز پس از تغذیه نیستند. علائم این بیماری معمولاً در سنین 2 تا 8 هفته آغاز می‌شود و شامل موارد زیر است:

• استفراغ شدید پس از هر تغذیه، که گاهی ممکن است به حدی شدید باشد که محتوای معده به فاصله‌ای دور پرتاب شود.

• گرسنگی مداوم، نوزادانی که مبتلا به این بیماری هستند، حتی پس از استفراغ ممکن است همچنان گرسنه باشند.

• سفت شدن شکم، که گاهی به صورت موج‌هایی از انقباضات در بالای شکم مشاهده می‌شود.

• یبوست، زیرا مواد غذایی نمی‌توانند به روده‌ها برسند.

• کم‌آبی بدن و کاهش وزن، نوزادان مبتلا به این بیماری قادر به دریافت مایعات و مواد مغذی کافی نیستند و ممکن است دچار کم‌آبی یا کاهش وزن شوند.

چگونه هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص این بیماری معمولاً از طریق معاینه بالینی توسط پزشک صورت می‌گیرد. پزشک ممکن است با لمس شکم نوزاد، توده‌ای به شکل زیتون در قسمت بالای شکم احساس کند که نشان‌دهنده ضخیم شدن غیرطبیعی عضله پیلوری است. همچنین، برای تأیید تشخیص، آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و مطالعه رادیوگرافی گوارشی فوقانی (Upper GI) انجام می‌شود.

علل و عوامل خطر

علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست، اما برخی عوامل خطر ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:

• جنسیت: این بیماری چهار برابر بیشتر در پسران دیده می‌شود.

• نژاد: نوزادان سفیدپوست بیشتر از سایر نژادها به این بیماری مبتلا می‌شوند.

• سابقه خانوادگی: در برخی موارد، این بیماری در خانواده‌ها شیوع بیشتری دارد.

• استفاده زودهنگام از آنتی‌بیوتیک‌ها: نوزادانی که در هفته‌های اول زندگی آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند اریترومایسین مصرف کرده‌اند، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.

• سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری: مادرانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشند، نوزادشان دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد.

درمان هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس

درمان اصلی برای این بیماری جراحی است. با استفاده از یک روش جراحی به نام پیلورومایوتومی، عضله ضخیم شده پیلوری بریده می‌شود تا مسیر عبور مواد غذایی باز شود. این جراحی معمولاً به‌صورت لاپاراسکوپیک (از طریق چند برش کوچک و با استفاده از دوربین) انجام می‌شود، ولی در برخی موارد ممکن است جراحی به‌صورت باز انجام شود.

پس از جراحی

پس از انجام جراحی، نوزاد می‌تواند دوباره تغذیه کند، اما ممکن است در ابتدا کمی استفراغ داشته باشد که معمولاً پس از چند بار تغذیه بهبود می‌یابد. بیشتر نوزادان می‌توانند یک روز پس از جراحی از بیمارستان ترخیص شوند. اما در برخی موارد ممکن است نیاز به بستری بیشتر برای مشاهده وضعیت تغذیه باشد. مهم است که والدین در مورد مراقبت از زخم‌های نوزاد، داروها و قرار ملاقات‌های پیگیری دستورالعمل‌های پزشک را به دقت دنبال کنند.

نتیجه‌گیری

هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس یکی از بیماری‌های شایع جراحی در نوزادان است که اگر به‌موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است. تشخیص زودهنگام این بیماری و درمان مناسب می‌تواند به نوزاد کمک کند تا دوباره رشد کند و از مشکلات جدی‌تری مانند کم‌آبی و کاهش وزن جلوگیری کند.

سوالات متداول (FAQ)

1. هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس چیست؟
این بیماری به انسداد مجرای پیلوری معده به دلیل ضخیم شدن عضله آن گفته می‌شود که موجب استفراغ شدید در نوزادان می‌شود.

2. چه علائمی نشان‌دهنده ابتلا به هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس هستند؟
استفراغ شدید، گرسنگی مداوم، سفت شدن شکم، یبوست و کاهش وزن از علائم شایع این بیماری هستند.

3. چگونه می‌توان این بیماری را تشخیص داد؟
تشخیص این بیماری از طریق معاینه بالینی و آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و رادیوگرافی گوارشی انجام می‌شود.

4. درمان این بیماری چگونه است؟
درمان اصلی این بیماری جراحی است که در آن عضله پیلوری بریده می‌شود تا مسیر عبور مواد غذایی باز شود.

5. آیا این بیماری فقط در نوزادان پسر دیده می‌شود؟
بله، این بیماری چهار برابر بیشتر در پسران دیده می‌شود.

نکات کلیدی

• هایپرتروفی پیلوریک استنوزیس یک بیماری شایع در نوزادان است که موجب استفراغ شدید می‌شود.

• این بیماری معمولاً در سنین 2 تا 8 هفته تشخیص داده می‌شود.

• درمان اصلی این بیماری جراحی است که به‌طور معمول به‌صورت لاپاراسکوپیک انجام می‌شود.

• تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند از مشکلات جدی مانند کم‌آبی و کاهش وزن جلوگیری کند.