با توجه به تمام مهارتهای حرکتی بزرگ که کودک یک ساله شما در حال تسلط بر آنها است، ممکن است تغییرات ظریفتری که در توانایی او برای استفاده از دستانش، هم بهطور مستقل و هم در هماهنگی با چشمانش، رخ میدهد، نادیده گرفته شود. این پیشرفتها نه تنها به کودک شما کنترل و دقت بیشتری برای بررسی اشیاء و امتحان حرکات جدید میدهند، بلکه توانایی او را برای کشف و یادگیری درباره دنیای اطرافش به طرز چشمگیری گسترش میدهند.
در سن دوازده ماهگی، هنوز برای او چالش است که اشیاء خیلی کوچک را با انگشت شست و اشاره بردارد، اما تا نیمه دوم سال دوم زندگیاش، این کار به سادگی انجام خواهد شد. به دقت تماشاگر باشید که چگونه او اشیاء کوچک را به دلخواه دستکاری کرده و تمامی روشهای ترکیب و تغییر آنها را امتحان میکند. برخی از بازیهای محبوب او ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ساخت برجهایی از چهار قطعه بلوک و سپس خراب کردن آنها
- پوشاندن و کشف کردن جعبهها یا سایر ظرفها
- برداشتن توپها یا اشیاء در حال حرکت
- چرخاندن دکمهها و ورق زدن صفحات
- قرار دادن میخهای گرد در سوراخها
- خطخطی کردن و نقاشی کردن
این فعالیتها نه تنها به کودک شما کمک میکند تا مهارتهای دستی خود را توسعه دهد، بلکه مفاهیم فضایی مانند “در”، “روی”، “زیر” و “دور” را نیز به او میآموزد. وقتی به دو سالگی نزدیک میشود و هماهنگی بدنی او بهبود مییابد، قادر خواهد بود بازیهای پیچیدهتری را امتحان کند، مانند:
- تا کردن کاغذ (اگر شما به او نشان دهید)
- قرار دادن میخهای مربعی بزرگ در سوراخهای مناسب (که دشوارتر از قرار دادن میخهای گرد است، زیرا نیاز به تطابق زاویهها دارد)
- ساخت برجهایی از پنج یا شش بلوک
- باز کردن اسباببازیها و دوباره سرهم کردن آنها
- ساختن اشکال با خمیر بازی
تا دومین سالگرد تولد کودک شما، ممکن است تمایل مشخصی به استفاده از دست راست یا چپ از خود نشان دهد. با این حال، بسیاری از کودکان این تمایل را برای چند سال بعد نشان نمیدهند. برخی دیگر از کودکان دو دستکار هستند و قادرند بهطور یکسان از هر دو دست استفاده کنند. این کودکان ممکن است هرگز تمایل خاصی به یک دست نداشته باشند. هیچ دلیل خاصی برای فشار به کودک شما جهت استفاده از یک دست بر دیگری وجود ندارد و نباید این فرآیند طبیعی که منجر به انتخاب یک دست میشود را تسریع کرد.
تکمیل علمی مقاله:
رشد مهارتهای دستی در کودکان بخش مهمی از توسعه فیزیکی و شناختی آنها است. طبق مطالعات علمی، مهارتهای دست و انگشتان ارتباط مستقیمی با تواناییهای شناختی و حتی مهارتهای زبانی کودک دارد. به عنوان مثال، بازی با بلوکها و اشیاء مختلف به کودک کمک میکند تا مفاهیم هندسی اولیه مانند شکلها و اندازهها را درک کند و از سوی دیگر، تواناییهای حرکتی دقیق مانند نوشتن یا استفاده از ابزارها در آینده را تقویت نماید.
تحقیقات نشان دادهاند که کودکانی که در سالهای اولیه زندگی خود فرصتهای زیادی برای دستکاری اشیاء و بازیهای حرکتی دارند، در زمینههای زبانشناسی، حل مسئله و حتی خودکنترلی پیشرفتهای بیشتری نشان میدهند. از این رو، والدین باید فرصتهایی برای این نوع بازیها و فعالیتهای فیزیکی فراهم کنند.
در نهایت، هیچگاه نباید در این فرآیند طبیعی تسریع کرد. هر کودک به طور منحصر به فردی این مراحل را طی میکند و مقایسه میان کودکان میتواند تاثیرات منفی بر رشد روانی و اجتماعی کودک داشته باشد.


