انبه برای نوزاد: از چه زمانی و چگونه انبه را به کودک بدهیم؟

چه زمانی می‌توان به نوزاد انبه داد؟

انبه از میوه‌هایی است که می‌توان از حدود ۶ ماهگی، هم‌زمان با شروع تغذیه تکمیلی، به نوزاد معرفی کرد؛ البته به شرطی که کودک آمادگی لازم برای خوردن غذاهای جامد را داشته باشد.

انبه جزو میوه‌های هسته‌دار است که خاستگاه اصلی آن جنوب آسیاست و امروزه در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان کشت می‌شود. بیش از ۵۰۰ نوع مختلف از انبه در دنیا شناخته شده‌اند؛ از جمله انبه‌ «تامی اتکینز» با پوسته‌ای سبز مایل به قرمز و گوشتی طلایی‌رنگ، انبه‌ «هانی» یا «آتاولفو» که میوه‌ای کوچک‌تر با طعمی شیرین و کمی ترش دارد، و انبه‌ «کسر» که گردتر و بسیار شیرین است.

چطور انبه را برای نوزاد آماده و سرو کنیم؟

هر نوزادی با ریتم رشد منحصر به‌فرد خودش پیش می‌رود، بنابراین روش‌های پیشنهادی برای برش یا آماده‌سازی میوه‌ها، صرفاً راهنمایی‌های کلی هستند که بر اساس میانگین‌های رشدی ارائه می‌شوند. کودک شما ممکن است نیازها یا شرایط خاصی داشته باشد که از این توصیه‌های عمومی فراتر برود.

برای مشخص کردن اندازه و شکل مناسب غذاها، ما از معتبرترین منابع علمی در زمینه رشد حرکات درشت، ظریف و مهارت‌های دهانی استفاده می‌کنیم تا خطر خفگی را به حداقل برسانیم. این پیشنهادها صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی دارند و جایگزین مشاوره اختصاصی با پزشک یا متخصص سلامت کودک شما نیستند.

هیچ راهی برای حذف کامل خطر خفگی با مایعات، پوره‌ها یا غذاهای جامد وجود ندارد. ما توصیه می‌کنیم تمام نکات ایمنی ارائه‌شده را رعایت کنید، در حین غذا دادن به کودک همیشه در فاصله‌ی نزدیک او بمانید، و بر اساس شناختی که از فرزندتان دارید، تصمیمات آگاهانه بگیرید.

هرگز توصیه‌های پزشکی را نادیده نگیرید و در صورت نیاز، مراجعه به پزشک را به تأخیر نیندازید.

طرز سرو انبه برای نوزادان در سنین مختلف

روش آماده‌سازی انبه برای نوزاد باید متناسب با مرحله‌ی رشدی و مهارت‌های حرکتی دهان و دست او باشد. در ادامه، روش‌های پیشنهادی برای سنین مختلف ارائه شده است:

۶ ماه به بالا (شروع تغذیه تکمیلی):
در این سن، استفاده از هسته‌ی کامل انبه (پوست‌کنده و با گوشت جداشده) یک روش عالی و کم‌خطر برای تقویت مهارت‌های دهانی نوزاد است. نوزاد می‌تواند با مکیدن و جویدن آرام آن، مرزهای دهان خود را بهتر بشناسد.

اگر هسته‌ی انبه از دست نوزاد لیز می‌خورد، می‌توانید آن را در مواد خشک مثل پودر نارگیل، مغز آسیاب‌شده‌ی نرم، یا غلات خشک مخصوص نوزاد بغلتانید تا اصطکاک ایجاد شود و کودک راحت‌تر آن را نگه دارد.

روش دیگر، قرار دادن انبه‌ی ریزشده (minced) روی غذاهای قابل قاشق‌زدن مانند ماست یا پنیر ریکوتا است. همچنین می‌توانید انبه را به شکل خلال‌های بلند درآورده و مستقیم به دست کودک بدهید تا خودش آن را بگیرد.

نکته مهم: انبه باید کاملاً رسیده باشد و با فشار ملایم بین انگشت شست و اشاره له شود.

۹ ماه به بالا:
در این سن، می‌توانید همچنان از هسته‌ی کامل یا خلال‌های بلند انبه استفاده کنید. اگر نوزاد گرفتن دو انگشتی (pincer grasp) را یاد گرفته، می‌توان تکه‌های کوچک و نرم انبه را به صورت غذای انگشتی یا با چنگال مخصوص کودک سرو کرد.

همچنین، مانند قبل، می‌توانید انبه‌ی ریزشده را روی ماست یا ریکوتا بریزید.

۱۲ ماه به بالا:
در این سن، کودک می‌تواند تکه‌های نگینی انبه را خودش با دست یا چنگال بردارد. برای تشویق به استفاده از قاشق و چنگال، می‌توانید یک تکه انبه را از قبل به چنگال بزنید و آن را کنار غذا قرار دهید تا کودک خودش آن را بردارد و امتحان کند.

یادآوری:
در تمام مراحل، حضور فعال شما در کنار نوزاد در هنگام غذا خوردن ضروری است. انبه حتماً باید رسیده و بافتی نرم داشته باشد تا خطر خفگی به حداقل برسد.

آیا انبه برای نوزادان خطر خفگی دارد؟

بله. انبه به‌ویژه اگر سفت یا لیز باشد، می‌تواند خطر خفگی را افزایش دهد. برای کاهش این خطر، لازم است انبه را بر اساس سن و مرحله رشدی کودک آماده و سرو کنید. همیشه هنگام غذا دادن به نوزاد، در فاصله‌ی نزدیک او باشید و نظارت مستقیم داشته باشید.

اگر با نشانه‌های خفگی و تفاوت آن با حالت تهوع نوزاد آشنا نیستید، یادگیری کمک‌های اولیه‌ی خفگی بسیار ضروری است.

آیا انبه یک ماده غذایی حساسیت‌زاست؟

خیر. آلرژی به انبه نادر است. با این حال، نوزادانی که به لاتکس یا برخی گرده‌ها مانند درخت توس، علف‌ها، افسنطین یا آمبروزیا حساسیت دارند، ممکن است نسبت به انبه نیز واکنش نشان دهند.

همچنین اگر نوزاد به بادام‌هندی یا پسته حساسیت دارد، معمولاً می‌توانید پوره یا تکه‌های نرم انبه را بدون مشکل به او بدهید، اما بهتر است از دادن هسته‌ی انبه برای مکیدن خودداری کنید، چون ممکن است خطر واکنش آلرژیک به اجزای هسته وجود داشته باشد.

نکته مهم: پوست انبه دارای ترکیبی به نام «اوروشیول» است که در گیاهانی مانند پیچک سمی نیز یافت می‌شود و می‌تواند در افراد حساس باعث واکنش پوستی شود. اما گوشت خوراکی انبه چنین واکنشی ایجاد نمی‌کند.

مثل همیشه، در معرفی مواد غذایی جدید، مقدار کمی را امتحان کنید و واکنش کودک را زیر نظر بگیرید. در صورت عدم بروز واکنش، می‌توان به تدریج مقدار را افزایش داد.

آیا انبه برای نوزادان مفید است؟

بله. انبه منبعی غنی از کربوهیدرات‌ها، فیبر، مایعات و ویتامین‌های A، B6، C، E، K است. همچنین حاوی پتاسیم، فولات و آنتی‌اکسیدان‌های مختلف است. این ترکیبات به:

• تأمین انرژی برای رشد و بازی نوزاد
• سلامت گوارش
• حفظ تعادل مایعات بدن
• بهبود بینایی، متابولیسم، عملکرد ایمنی و سیستم عصبی
• ترمیم بافت‌ها

کمک می‌کنند.

نکته کاربردی: برای کاهش لغزندگی انبه، می‌توانید خلال‌های آن را در پودر نارگیل، مغز آسیاب‌شده یا غلات کامل پودرشده بغلتانید تا کودک راحت‌تر آن را نگه دارد.

آیا نوزادان می‌توانند انبه خشک بخورند؟

خیر. بهتر است تا نزدیک سن ۲ سالگی از دادن انبه خشک خودداری شود؛ مگر با نظارت مستقیم گفتاردرمان یا کارشناس تغذیه درمانی. میوه‌های خشک به دلیل بافت سفت و چسبنده، خطر خفگی را افزایش می‌دهند و معمولاً حاوی سولفیت یا مواد نگهدارنده هستند.

اگر فقط انبه خشک در دسترس دارید، ابتدا آن را در آب بخیسانید و سپس به‌خوبی خرد کنید.

آیا نوزادان می‌توانند انبه نارس (سبز) بخورند؟

بله، اما با احتیاط. انبه سبز بافت سفت‌تری دارد و اگر به شکل مکعبی سرو شود، می‌تواند خطر خفگی ایجاد کند. گزینه‌های ایمن‌تر شامل موارد زیر است:

• دادن هسته‌ی انبه نارس برای دندان‌درآوردن
• برش‌های باریک و بلند
• پودر آمچور (انبه خشک‌شده آسیاب‌شده)
• چاتنی انبه (بدون عسل)

انبه نارس ویتامین C بالایی دارد و طعمی ترش دارد. به دلیل نشاسته‌ی خام بالا ممکن است در نوزادان باعث نفخ و گاز شود. پس مقدار کمی از آن را امتحان کنید.

از چه زمانی می‌توان به نوزاد آب انبه داد؟

ارائه‌ی آب انبه پاستوریزه به‌عنوان نوشیدنی، بهتر است بعد از ۱۲ ماهگی باشد. البته بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند تا ۲ سالگی از نوشیدنی‌های شیرین مانند آب‌میوه‌ها پرهیز شود؛ زیرا مصرف منظم آن‌ها می‌تواند:

• خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد
• باعث کاهش اشتهای کودک در وعده‌های غذایی شود
• رشد کودک را تحت تأثیر قرار دهد

با این حال، مقدار کم و گاه‌به‌گاه پس از یک‌سالگی معمولاً مشکلی ندارد.