الکل و شیردهی: راهنمای کامل برای مادران شیرده
شیردهی بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است و سلامت جسمی و روانی آن‌ها را تضمین می‌کند. اما مصرف برخی مواد مانند الکل می‌تواند نه‌تنها کیفیت شیر مادر را تغییر دهد بلکه اثرات خطرناکی بر رشد و سلامت کودک داشته باشد. به همین دلیل آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) توصیه می‌کنند مادران در دوران شیردهی از مصرف الکل اجتناب کنند.
الکل چگونه وارد شیر مادر می‌شود؟
هنگامی که مادر نوشیدنی الکلی مصرف می‌کند، الکل وارد جریان خون شده و در نهایت به شیر مادر منتقل می‌شود. به همین دلیل نوزاد نیز هنگام تغذیه از شیر مادر در معرض الکل قرار می‌گیرد. برخلاف تصور رایج، دوشیدن و دور ریختن شیر (“pump and dump”) باعث خروج سریع‌تر الکل از شیر نمی‌شود. تنها راه، گذر زمان است تا سطح الکل خون کاهش یابد.
واقعیت‌های مهم درباره الکل و شیردهی
- افزایش شیر با نوشیدن آبجو یک باور غلط است. هیچ مدرک علمی این موضوع را تأیید نمی‌کند.
- مصرف الکل می‌تواند میزان شیری را که نوزاد می‌نوشد کاهش دهد.
- تغییر طعم شیر پس از مصرف الکل ممکن است باعث شود نوزاد از خوردن آن امتناع کند.
- شیردهی در حالت مستی خطرناک است و می‌تواند به کاهش توانایی مراقبت صحیح از نوزاد منجر شود.
اگر تصمیم به نوشیدن دارید
اگر به هر دلیلی قصد مصرف نوشیدنی الکلی دارید، بهتر است بلافاصله پس از شیردهی یا تخلیه شیر این کار را انجام دهید. بر اساس توصیه متخصصان، حداقل دو ساعت پس از مصرف یک نوشیدنی الکلی سبک (مانند یک لیوان شراب) صبر کنید و سپس به نوزاد شیر دهید تا میزان الکل موجود در خون و شیر به حداقل برسد.
تأثیر مصرف مکرر الکل بر نوزاد
مصرف مداوم یا بیش‌ازحد الکل در دوران شیردهی می‌تواند:
- رشد جسمی و تکاملی نوزاد را مختل کند.
- تولید شیر مادر را کاهش دهد.
- خواب نوزاد را به هم بریزد.
به همین دلیل توصیه می‌شود حتی مصرف گهگاهی نیز محدود و با احتیاط انجام شود.
سایر موادی که باید در شیردهی محدود شوند
شیردهی تنها به موضوع الکل محدود نمی‌شود. مصرف برخی مواد دیگر نیز می‌تواند بر کیفیت شیر و سلامت نوزاد اثر بگذارد:
۱. کافئین
مقدار کمی کافئین وارد شیر مادر می‌شود. مصرف تا ۳ فنجان قهوه در روز معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما مصرف بیش‌ازحد (بیشتر از ۵ فنجان در روز) می‌تواند باعث بی‌قراری و بدخوابی نوزاد شود.
۲. جیوه موجود در ماهی‌ها
ماهی منبع عالی امگا-۳ و پروتئین است، اما برخی انواع آن دارای مقادیر بالای جیوه هستند. توصیه FDA و EPA برای مادران شیرده:
- هفته‌ای ۲ تا ۳ وعده (۸ تا ۱۲ اونس) از ماهی‌های کم‌جیوه مصرف کنید.
- مصرف تون سفید (آلباکور) و ماهی‌های مشابه را به یک وعده (حداکثر ۶ اونس) در هفته محدود کنید.
- از ماهی‌های با جیوه بالا مانند کوسه، اره‌ماهی و شاه‌ماهی خال‌دار پرهیز کنید.
۳. ماری‌جوانا (حشیش)
هیچ مقدار امنی برای مصرف ماری‌جوانا در دوران شیردهی وجود ندارد. ماده فعال آن (THC) به راحتی وارد شیر می‌شود و می‌تواند رشد مغزی نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد.
۴. نیکوتین و دخانیات
نیکوتین موجود در سیگار یا سیگارهای الکترونیکی وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند الگوی خواب نوزاد را مختل کند. همچنین مصرف دخانیات سطح هورمون پرولاکتین را کاهش داده و تولید شیر را محدود می‌کند. اگر ترک سیگار برایتان دشوار است، سعی کنید دست‌کم تماس نوزاد با دود را به حداقل برسانید.
شیردهی سالم نیازمند توجه مادر به تغذیه و سبک زندگی خود است. مصرف الکل، سیگار، ماری‌جوانا یا حتی کافئین بیش‌ازحد می‌تواند بر سلامت نوزاد تأثیر منفی بگذارد. بهترین توصیه متخصصان این است که در دوران شیردهی از مصرف الکل و مواد آسیب‌رسان پرهیز کنید. در صورتی که در مدیریت تغذیه یا سبک زندگی خود دچار چالش هستید، می‌توانید از یک مشاور بدغذایی یا متخصص در حوزه تغذیه نوزاد و کودک کمک بگیرید تا هم سلامت شما و هم نوزادتان تضمین شود.
