بینایی نوزادان پس از تولد به‌سرعت رشد می‌کند. در حالی که نوزادان در ابتدا دید کاملی ندارند، اما طی ماه‌های اول زندگی، مهارت‌های بینایی آن‌ها تکامل پیدا کرده و دنیای اطراف را بهتر درک می‌کنند. در ادامه، مراحل رشد بینایی نوزاد را بررسی می‌کنیم و به نشانه‌هایی اشاره خواهیم کرد که می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات احتمالی بینایی باشند.
دید نوزاد در بدو تولد (۰ تا ۱ ماهگی)
در روزهای نخست زندگی، نوزاد می‌تواند نور، اشکال کلی و حرکت را تشخیص دهد. با این حال، فاصله‌ای که نوزاد به‌وضوح می‌تواند ببیند بسیار محدود است—حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر، یعنی همان فاصله‌ای که هنگام شیر دادن یا در آغوش گرفتن او بین چشمان شما و نوزاد وجود دارد.
آیا طبیعی است که چشم‌های نوزاد سرگردان باشد؟
بله، هماهنگی بین دو چشم نوزاد هنوز کامل نشده است. در نتیجه، ممکن است چشم‌های او گاهی به نظر برسد که حرکت تصادفی دارند، دچار انحراف می‌شوند یا حتی چپ می‌شوند. این موضوع معمولاً تا ۲ تا ۳ ماهگی برطرف می‌شود. اما اگر بعد از این مدت همچنان وجود داشت، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
بینایی نوزاد در ۳ ماهگی
تا ۳ ماهگی، نوزاد می‌تواند چهره‌ها و اشیای نزدیک را با دقت بیشتری دنبال کند. همچنین مهارت ردیابی اشیای متحرک در این سن توسعه پیدا می‌کند، به این معنی که نوزاد می‌تواند حرکات آرام یک اسباب‌بازی را دنبال کند.
بینایی نوزاد در ۴ ماهگی
در این سن، نوزادان توانایی بیشتری برای تشخیص رنگ‌ها و تفاوت‌های بین آن‌ها پیدا می‌کنند. به‌همین دلیل، آن‌ها به طرح‌های دایره‌ای و الگوهای چرخشی مانند مارپیچ‌ها و دایره‌ها علاقه‌مند می‌شوند. چهره‌ی انسان‌ها نیز از جذاب‌ترین تصاویری است که نوزادان در این سن به آن توجه می‌کنند.
علاوه بر این، نوزاد در ۴ ماهگی ممکن است دست خود را دراز کند تا اشیای نزدیک را بگیرد، که نشان‌دهنده ارتباط قوی‌تر بین چشم و دست است.
بینایی نوزاد در ۶ ماهگی
در ۶ ماهگی، نوزادان می‌توانند تفاوت بین اشیا را درک کنند و به کمک بینایی، آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهند. همچنین درک عمق آن‌ها بهبود می‌یابد، به این معنی که می‌توانند فاصله بین خود و اشیا را بهتر ارزیابی کنند.
🔹 نکته: در این سن، انجام معاینه‌ی چشم توسط پزشک توصیه می‌شود تا اطمینان حاصل شود که رشد بینایی نوزاد طبیعی است.
یک سالگی و پس از آن: تکامل کامل‌تر بینایی
بین ۱ تا ۲ سالگی، دید نوزاد پیشرفت بیشتری می‌کند. در این مرحله، نوزاد می‌تواند اشیا را از فواصل دورتر ببیند و تشخیص دهد.
تا سن ۳ تا ۵ سالگی، قدرت بینایی کودک تقریباً برابر با یک بزرگسال خواهد شد. همچنین تا سن ۱۰ سالگی، سیستم بینایی کودک به‌طور کامل بالغ می‌شود.
⛔ چرا بررسی بینایی کودک در سال‌های اول اهمیت دارد؟
چشم و بینایی کودک تا حدود ۱۰ سالگی انعطاف‌پذیر است، به این معنی که اگر مشکلی مانند تنبلی چشم (آمبلیوپی) وجود داشته باشد، می‌توان آن را اصلاح کرد. اما پس از این سن، درمان برخی مشکلات بینایی دشوارتر خواهد شد.
به همین دلیل، غربالگری منظم بینایی توسط پزشک در معاینات دوره‌ای کودک اهمیت زیادی دارد.
چه زمانی باید نگران بینایی نوزاد باشیم؟
در صورتی که هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، بهتر است با پزشک مشورت کنید:
✔ چشم‌های نوزاد بعد از ۳ ماهگی همچنان به‌طور غیرطبیعی حرکت می‌کنند یا منحرف هستند.
✔ نوزاد نمی‌تواند روی اشیای نزدیک تمرکز کند.
✔ یکی از چشم‌ها به‌طور مداوم می‌چرخد یا به نظر می‌رسد ضعیف‌تر از دیگری است.
✔ نوزاد نسبت به نور خیلی حساس است.
✔ چشم‌های نوزاد به‌طور غیرعادی قرمز یا آبریزش دارند.
جمع‌بندی
بینایی نوزاد از بدو تولد تا یک سالگی رشد سریعی دارد و تا ۱۰ سالگی به بلوغ کامل می‌رسد. معاینات منظم پزشکی و توجه به علائم هشداردهنده می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات بینایی کمک کند. اگر نگران وضعیت بینایی فرزندتان هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
